ΚΥΠΡΟΣ
Η Κύπρος, επίσημα Κυπριακή Δημοκρατία είναι ανεξάρτητη νησιωτική χώρα της ανατολικής Μεσογείου. Συνορεύει θαλάσσια με την Ελλάδα (Καστελόριζο), την Τουρκία, την Συρία, τον Λίβανο,το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Η βόρεια πλευρά της βρίσκεται υπό κατοχή από την Τουρκία από το 1974. Το 1983, κατά παράβαση του καταστατικού χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, η Τουρκία προέβη στην ανακήρυξη της λεγόμενης “Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου” (ΤΔΒΚ) η οποία μέχρι σήμερα αναγνωρίζεται μόνο από τη Τουρκία.
Βρίσκεται ανατολικά της Ελλάδας (Καστελόριζο), νότια της Τουρκίας και δυτικά της Συρίας. Είναι το τρίτο μεγαλύτερο σε έκταση νησί της Μεσογείου μετά τη Σικελία και τη Σαρδηνία. Γεωγραφικά η Κύπρος μπορεί να θεωρηθεί ότι ανήκει στην Νοτιοανατολική Ευρώπη ή στην Νοτιοδυτική Ασία. Ωστόσο, επειδή ιστορικά, πολιτιστικά και οικονομικά η Κύπρος έχει δεσμούς με την Ευρώπη και ιδιαίτερα με την Ελλάδα , θεωρείται μέρος μόνο της Δύσης και της Ευρώπης. Είναι σήμερα το νοτιοανατολικό άκρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της Ευρώπης ολόκληρης.
Οι κάτοικοι της Κύπρου εντάσσονται — με βάση την καταγωγή, τη γλώσσα, την πολιτιστική παράδοση και το θρήσκευμα — σε μία από τις δύο κοινότητες που προνοούνται από το Άρθρο 2 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, είτε την Ελληνική είτε την Τουρκική[5]. Η πλειονότητα των κατοίκων σήμερα, περιλαμβανομένων των τριών αναγνωρισμένων θρησκευτικών ομάδων των Μαρωνιτών, των Αρμενίων και των Λατίνων (Καθολικών), ανήκει κατά 78% στην Ελληνική κοινότητα[6]. Στην Κύπρο διαμένει επίσης μεγάλος αριθμός ξένων υπηκόων, οι οποίοι στα τέλη του 2011 συνιστούσαν το 21,4% του πληθυσμού.
Ως αποτέλεσμα της εισβολής που διέπραξε η Τουρκία στην Κύπρο το 1974 και της συνεχιζόμενης παράνομης κατοχής του βόρειου τμήματος του νησιού, 200.000 Έλληνες Κύπριοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να καταφύγουν ως πρόσφυγες στα νότια του νησιού. Παράλληλα, οι Τούρκοι κύπριοι καθώς και μεγάλος αριθμός εποίκων μεταφέρθηκαν στον κατεχόμενο από την Τουρκία βορρά, ο οποίος και ανακηρύχθηκε τελικά μονομερώς ως ανεξάρτητο κράτος το 1983, με την ονομασία “Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου“. Η ΤΔΒΚ δεν έχει αναγνωριστεί ως ανεξάρτητη από κανένα κράτος – μέλος του ΟΗΕ πλην της Τουρκίας. O πληθυσμός στις περιοχές της Κύπρου υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας ανερχόταν στο τέλος του 2011 στους 838.897 κατοίκους, μεγάλο μέρος των οποίων (21,4%) αποτελούν ξένοι υπήκοοι[7].
Όνομα
Πέτρα του Ρωμιού στην Πάφο.
Τάφοι των Βασιλέων, Πάφος
Το όνομα Κύπρος φέρεται να επικράτησε από τους Έλληνες από την εποχή του Ομήρου, από τους οποίους και μεταδόθηκε στη συνέχεια σε όλους τους παρακείμενους λαούς πλην όμως δεν ήταν ούτε το πρώτο ούτε και το μοναδικό όνομα της νήσου. Ήδη είναι γνωστό ότι στα αιγυπτιακά μνημεία του Τούθμωσι Γ΄ (1500 π.Χ.) η Κύπρος φέρεται με το όνομα Asebi ή Jsj. Στο δε ψήφισμα της Κανώπου (238 π.Χ.) αναφέρεται με το όνομα Sbjn, ενώ στους πήλινους πίνακες του Τελ ελ Αμάρνα εμφανίζεται με το όνομα Alasia, μάλιστα σ΄ αυτούς περιλαμβάνονται οκτώ επιστολές, με αριθ. 33-40, του βασιλέως της Αλασίας προς τον βασιλέα της Αιγύπτου Αμένοφι Δ΄ (πιθανώς 1385-1566) γραμμένες όλες σε βαβυλωνο-ασσυριακή γλώσσα.
Τη γνώμη ότι με το όνομα Αλασία φερόταν η Κύπρος ενισχύει και η ευρεθείσα επιγραφή στη νήσο όπου αναφέρει “ΑΠΟΛ(Λ)ΩΝ ΤΩΙ ΑΛΑΣΙΩΤΑΙ” που φέρονταν σε βάθρο ανδριάντα, έργο του Πλυτού, που είχε αφιερώσει ο Αψάσωμος στον θεό “Απόλλωνα τον Αλασώταν”. Το όνομα αυτό απαντάται ακόμα και σήμερα ως τοπωνύμια όπως Άλασσος, (αντί του ορθού Άλασσα), Αϊλάσυκα (αντί του ορθού Αγλάσυκα). Υπάρχουν όμως και κάποιοι που αμφισβητούν τα παραπάνω ονόματα ότι αφορούν την Κύπρο, αναζητώντας επ΄ αυτών χώρες στη Βόρεια Συρία.
Επίσης υφίσταται και το όνομα Kittim του εβραϊκού κειμένου που αποδίδεται στην Κύπρο, πλην όμως σε πολλά χωρία αναφέρεται για περιοχή που προσδιορίζεται δυτικότερα, στην Ιταλία ή την Ελλάδα.
Όμως το ελληνικό όνομα Κύπρος απαντάται τόσο στην Ιλιάδα όσο και την Οδύσσεια. Κατά πρώτον απαντάται στο Λ 21 της Ιλιάδας μαζί με την Κινύρα παράδοση. Επίσης στην Οδύσσεια στους στίχους δ.83, θ 363, ρ 442, και 448. Στη δε Ιλιάδα στους στίχους Ε 330, 422, 458, 768 και 873. Επίσης το όνομα Κύπρις φέρεται ως επίθετο της θεάς Αφροδίτης.
Αρχαιότερη επιγραφή που φέρει το όνομα Κύπρος ανάγεται στο 459 π.Χ..
Επίσης πολλά αρχαία προσωπικά ονόματα φέρονται συνδεδεμένα με το όνομα Κύπρος, όπως Αριστόκυπρος, Αριστοκύπρα, Θεμιστοκύπρα, Κυπραγόρας, Κυπρόθεμις, Κυπροκράνης, Ονασίκυπρος, Πασίκυπρος, Στασίκυπρος, Τιμόκυπρος, Φιλόκυπρος κ.ά.
Ετυμολογία Ονόματος
Ορυχείο χαλκού στον Αμίαντο. Η ρίζα του ονόματος “Κύπρος” πηγάζει απο τα μεγάλα αποθέματα χαλκού που υπήρχαν στο νησί.
Η ετυμολογία του ονόματος Κύπρος δεν είναι σίγουρη. Υπάρχουν διάφορες απόψεις. Μία άποψη λέει πως οφείλει το όνομα του στο βασιλιά Κύπρο του οποίου την κόρη Έννη νυμφεύτηκε ο Αχαιός Τεύκρος γιος του βασιλιά της Σαλαμίνας Τελαμώνα, όταν και ήρθε εξόριστος μετά τον Τρωικό πόλεμο και ίδρυσε την πόλη Σαλαμίνα στη Κύπρο. Μία άλλη άποψη υποστηρίζει ότι το όνομα προέρχεται από την Ελληνική λέξη για το Μεσογειακό κυπαρίσσι (Cupressus sempervirens, Κυπάρισσος η αειθαλής) ή ακόμα και από το Ελληνικό όνομα για το φυτό χέννα (Lawsonia alba), κύπρος. Μία άλλη άποψη είναι ότι η ρίζα του ονόματος είναι από την Ετεοκυπριακή και τη λέξη για το χαλκό. Ο Georges Dossin, για παράδειγμα, εισηγείται ότι οι ρίζες της λέξης βρίσκονται στην λέξη των Σουμερίων για το χαλκό (zubar) ή του μπρούντζου (kubar), από τα μεγάλα αποθέματα χαλκού που υπήρχαν στο νησί.
Οι μεγάλες εξαγωγές χαλκού από την Κύπρο έδωσαν το λατινικό όνομα στο χαλκό μέσα από την φράση aes Cyprium, “μέταλλο της Κύπρου”, που αργότερα συντομεύτηκε στο Cuprum.[8] Η Κύπρος είναι επίσης γνωστή σαν το Νησί της Αφροδίτης[9] αφού κατά την Ελληνική Μυθολογία η θεά Αφροδίτη, όπως δηλώνει και το όνομά της (=γεννημένη από τον αφρό) γεννήθηκε στο νησί κοντά στην Πέτρα του Ρωμιού στις ακτές της Πάφου. Πουθενά στις αρχαίες πηγές δεν υπάρχει αναφορά για γέννηση της Ιστάρ-Αστάρτης των Φοινίκων στην Κύπρο αντίθετα με την Αφροδίτη των Ελλήνων που μάλιστα φέρει και το προσωνύμιο “Κύπρις”.
Ο κάτοικος της Κύπρου αναφέρεται συνήθως ως Κύπριος. Στην κυπριακή διάλεκτο αναφέρεται ως Κυπραίος.
Γεωγραφία
Κύριο λήμμα: Γεωγραφία της Κύπρου
Παιδιά παίζουν στο νερό στη Ενετική γέφυρα (1489 – 1571) του ποταμού Διάριζου ,δάσος της Πάφου.
Η Κύπρος είναι το τρίτο μεγαλύτερο νησί της Μεσογείου. Βρίσκεται ανατολικά της Ρόδου, 215 μίλια, και της Κρήτης, νότια των ακτών της Τουρκίας 37 μίλια, δυτικά των Συριακών ακτών 56 μίλια, και βόρεια των ακτών της Αιγύπτου 190 μίλια.
Πρώτοι που φέρονται να ασχολήθηκαν επισταμένως με την γεωγραφία της Κύπρου ήταν οι αρχαίοι Έλληνες: Στράβων (63 π.Χ.-23 μ.Χ.) και Κλαύδιος Πτολεμαίος (127-151 μ.Χ.), οι οποίοι και είναι οι πρώτοι χαρτογράφοι της Κύπρου.
Μορφολογία εδάφους
Κορυφή του Ολύμπου στη Χιονίστρα.
Από μορφολογικής άποψης η Κύπρος υποδιαιρείται στις ακόλουθες μορφολογικές περιφέρειες:
α) Στο ορεινό σύμπλεγμα Τρόοδος που δεσπόζει στο κεντρο-νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού, με ψηλότερη κορυφή τον Όλυμπο (1.953 μ.)
β) Στη βόρεια οροσειρά του Πενταδάκτυλου, με ψηλότερη κορυφή τον Κυπαρισσόβουνο (1.024 μ.)
γ) Στην κεντρική πεδιάδα της Μεσαορίας, που εκτείνεται μεταξύ των δύο προηγουμένων και την οποία διασχίζουν δυο ποταμοί-χείμαρροι, ο Πεδιαίος και ο Γιαλιάς.
δ) Στη λοφώδη περιοχή γύρω από το σύμπλεγμα του Τροόδους και
ε) Στις παράκτιες πεδιάδες και ακτές.
Το νησί αναδύθηκε μετά από σύγκρουση της Ευρασιατικής και Αφρικανικής πλάκας. Έπειτα, στην πορεία των χρόνων διαμόρφωσε το σημερινό γνωστό του σχήμα. Ακόμη, παρόλο που η Κύπρος βρίσκεται κοντά στα παράλια της Μ. Ασίας και της Μέσης Ανατολής ουδέποτε ήταν ενωμένη με κάποια από τις δύο περιοχές.
Χλωρίδα – Πανίδα
Το 17% της ολικής έκτασης της Κύπρου καλύπτεται από δάση. Η Φυσική βλάστηση της νήσου περιλαμβάνει καταπράσινα δάση, φυλλοβόλα δένδρα, θάμνους και άνθη, περίπου 1800 γηγενή είδη, υποείδη και ποικιλίες από τα οποία τα 140 (7%) είναι ενδημικά.
Στην πανίδα της Κύπρου περιλαμβάνονται 365 είδη πουλιών, από τα οποία τα 115 αναπαράγονται στη νήσο. Δύο είδη και πέντε υποείδη έχουν χαρακτηριστεί ως ενδημικά. Το πλέον όμως ενδιαφέρον της κυπριακής πανίδας είναι το ενδημικό είδος ζώου, το κυπριακό αγρινό, που ανήκει στην οικογένεια των προβάτων και είναι το μοναδικό είδος στον κόσμο.
Ιστορία
Προϊστορία
Κύριο λήμμα: Προϊστορία της Κύπρου
Η Xοιροκοιτία είναι προϊστορικός οικισμός της Kύπρου, που χρονολογείται από την μεταγενέστερη φάση της ακεραμικής νεολιθικής περιόδου (γύρω στο 7000 π.X.).
Η προϊστορία της Κύπρου αρχίζει με την πρώτη εμφάνιση του ανθρώπου στο νησί κατά τη 10η χιλιετία π.Χ., σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, και τελειώνει με το πέρασμα από τη 2η στην 1η χιλιετία π.Χ. και τις απαρχές των κοινωνικοπολιτικών διεργασιών που θα καταλήξουν στην ίδρυση των κυπριακών βασιλείων της ιστορικής περιόδου. Η Προϊστορία της Κύπρου αρχίζει με την Νεολιθική εποχή σε αντίθεση με τον Ελλαδικό χώρο όπου ανακαλύφθηκαν κατάλοιπα ανθρώπινης παρουσίας ήδη από την Παλαιολιθική εποχή.
Οι πρώτοι Αχαιοί εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο το 1400π.Χ. σε κυπριακά λιμάνια, κυρίως στα νότια και ανατολικά, εκμεταλλευόμενοι τις συνθήκες ειρήνης που επικρατούσαν στην περιοχή. Η Κύπρος όμως εξελληνίστηκε πλήρως μετά τον Τρωικό πόλεμο, με τους Αχαιούς να κατακλύζουν το νησί. Τότε οι ιθαγενείς του νησιού που οι σύγχρονοι μελετητές ονόμασαν Ετεοκύπριους, εξελληνίστηκαν και από τότε το νησί κατοικείται από Έλληνες (Αχαιούς). Ο πληθυσμός των λεγόμενων Ετεοκύπριων ήταν ασήμαντος σε σχέση με αυτό των Αχαιών, ζούσαν στην Αμαθούντα, και εξαφανίστηκε κάθε ίχνος τους το 450π.Χ. [εκκρεμεί παραπομπή]
Ιστορικοί χρόνοι
Κύριο λήμμα: Ιστορία της Κύπρου
Ιστορική Περιοχή Τάκτακαλα.
Ενετικό Κάστρο της Λάρνακας.
Στην ελληνιστική περίοδο άνθισαν οι τέχνες και έχουμε μαρτυρίες σε αμφορείς και πλάκες με γραφές. Άνθισε, επίσης, και η ελληνική θρησκεία προς τους 12 θεούς του Ολύμπου με ιερά σε όλο το νησί με μεγαλύτερο αυτό της Θεάς Αφροδίτης στην Πάφο (Κούκλια) πλησίον στο τόπο όπου γεννήθηκε (Πέτρα του Ρωμειού). Σ’ αυτή την εποχή ο φιλόσοφος Ζήνων ο Κιτιεύς, Κύπριος φυσικά, ίδρυσε την περίφημη σχολή των Στωικών στην Αθήνα.
Ακολουθεί η ρωμαϊκή περίοδος η οποία διήρκεσε από το 58 π.Χ.-330 μ.Χ. Οι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας επισκέφθηκαν την Πάφο όπου κατόρθωσαν να εκχριστιανίσουν το Ρωμαίο Ανθύπατο, Σέργιο Παύλο και έτσι η Κύπρος έγινε το πρώτο νησί που απόκτησε Χριστιανό ηγέτη.
Στη συνέχεια είναι η βυζαντινή περίοδος. Με το διαχωρισμό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η Κύπρος έγινε επαρχία του ανατολικού μέρους δηλαδή του Βυζαντίου, με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη. Ακολουθούν η Φραγκοκρατία, η Τουρκοκρατία και η Αγγλοκρατία με τον απελευθερωτικό αγώνα του 1955-1959 και την κήρυξη της ανεξαρτησίας το 1960.
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία εγκατέλειψε το νησί παραχωρώντας το στους Άγγλους το 1878. Τότε άρχισαν και οι αγώνες των Κυπρίων που υπήρξαν σκληροί και ξεκινούσαν από τα 1191, όταν η Κύπρος απεσπάσθη βίαια από την Ελληνική Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Από πολύ παλιά αγωνίζεται να κρατήσει την ελληνική της ψυχή, αγωνίζεται στις αφελληνιστικές διαθέσεις και στα αλλεπάλληλα κύματα άλλοτε των βαρβάρων που εφορμούσαν από τα βάθη της Ανατολής και άλλοτε της Δύσης.
Σύγχρονη εποχή
Δημαρχείο της Λευκωσίας κατα την Κυπριακή Προεδρία της Ευρωπαικής Ένωσης.
Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄ στη Βόννη το 1962 με το Γερμανό Καγκελάριο Κόρναντ Αντενάουερ.
Η Κύπρος, επίσημα Κυπριακή Δημοκρατία ιδρύθηκε το 1960, στη βάση των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου που προέβλεπαν την ανεξαρτητοποίηση της Κύπρου από τη Βρετανία, αποικία της οποίας αποτελούσε πριν. Επίσης τότε ορίστηκαν οι τρεις επίσημες γλώσσες του κράτους , η Ελληνική , η Τουρκική και η Αγγλική ( όρος της Βρετανίας ) . Το 1963 με αφορμή τις προτάσεις για τροποποιήσεις του Συντάγματος των συμφωνιών Ζυρίχης οι Τουρκοκύπριοι αυτοαπομονώθηκαν σε κλειστούς εδαφικούς θύλακες[10]. Μετά την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο (αφορμή της οποίας απετέλεσε το φασιστικό πραξικόπημα της ελλαδικής Χούντας και της κυπριακής Ε.Ο.Κ.Α. Β’[11]) και την κατοχή του 1974, η Κυπριακή Δημοκρατία πρακτικά ελέγχει μόνο τα δύο τρίτα του νησιού, ενώ το βόρειο τρίτο κατέχεται παράνομα από την Τουρκία.
Το 1983 η Τουρκία παρανόμως ανακήρυξε τα κατεχόμενα εδάφη σε κράτος, ονομάζοντάς το «Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου» , το λεγόμενο “ψευδοκράτος”. Η ενέργεια αυτή καταδικάστηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. Το κράτος αναγνωρίζεται σήμερα μόνο από την Τουρκία.
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν την εισβολή οι εναπομείναντες εγκλωβισμένοι Ελληνοκύπριοι εκδιώχθηκαν και 120.000 έποικοι από την Τουρκία μεταφέρθηκαν στο βόρειο μέρος της Κύπρου. Επίσης αμέσως μετά την εισβολή οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι μετακινήθηκαν στο κατεχόμενο μέρος. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα το κατεχόμενο μέρος να κατοικείται κυρίως από Τούρκους (τους εναπομείναντες Τουρκοκυπρίους και δεκάδες χιλιάδες εποίκους).
Το 2004 η Κυπριακή Δημοκρατία εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με ένα τμήμα του εδάφους να βρίσκεται υπό Τουρκική κατοχή. Αυτό σημαίνει ότι το κοινοτικό κεκτημένο εφαρμόζεται μόνο στο ελεύθερο μέρος της Κύπρου. Δηλαδή, η συμφωνία ένταξης καλύπτει την ένταξη ολόκληρης της Κύπρου, αλλά υπάρχει πρόνοια ώστε το κοινοτικό κεκτημένο να εφαρμόζεται μόνο στις ελεύθερες περιοχές, διότι αυτές είναι που ελέγχει η κυπριακή κυβέρνηση. Η μη εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου στο βόρειο τρίτο του νησιού έχει γεωγραφική ισχύ και όχι κοινωνική, και η Τουρκική μειονότητα της Κύπρου απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα της ένταξης.
Η λεγόμενη Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου
Στο κατεχόμενο από την Τουρκία βόρειο μέρος της Κύπρου, ντε φάκτο δεν ασκείται πολιτικός έλεγχος από την νόμιμη κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, και έχει ανακηρυχθεί ένα ανεξάρτητο “κράτος” το 1983. Το “κράτος” που αυτοαποκαλείται Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου δεν αναγνωρίζεται από καμία χώρα στον κόσμο πλην της Τουρκίας. Το πολίτευμα του είναι Κοινοβουλευτική Δημοκρατία με λεγόμενο Πρόεδρο τον Ντερβίς Έρογλου.
Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων της Κύπρου είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι και ανήκουν στην Αυτοκέφαλη ελληνορθόδοξη Εκκλησία της Κύπρου. Οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι είναι μουσουλμάνοι. Στην Κύπρο υπάρχουν επίσης και άλλες μικρότερες κοινότητες όπως: η Εβραϊκή, η Διαμαρτυρόμενη, η Καθολική, η Μαρωνίτικη και μια Αρμενική που ανήκουν σε άλλα αντίστοιχα δόγματα. Η Εκκλησία της Κύπρου είναι Αυτοκέφαλη Ελληνορθόδοξη Εκκλησία και Πρώτος Επίσκοπος, ιδρυτής και προστάτης υπήρξε ο Απόστολος Βαρνάβας του οποίου η μνήμη εορτάζεται την 11η Ιουνίου. Ο Προκαθήμενός της, είναι ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου. Στον Θρόνο τώρα βρίσκεται ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος κ. Χρυσόστομος Β’. Η έδρα της Εκκλησίας της Κύπρου βρίσκεται στο Μέγαρο της Ιέρας Αρχιεπισκοπής Κύπρου μέσα στην Παλιά Λευκωσία απέναντι από το Παγκύπριο Γυμνάσιο.
Η Πολιτιστική κληρονομιά της Κύπρου περιλαμβάνει νεολιθικούς οικισμούς, αρχαία ελληνικά, ελληνιστικά και ρωμαϊκά μνημεία, πολλές βυζαντινές και λατινικές εκκλησίες και μοναστήρια, φράγκικα και ενετικά φρούρια και κάστρα του 12ου – 16ου αιώνα καθώς και πολλά τζαμιά ενώ η κυπριακή αρχιτεκτονική των σπιτιών σε διάφορες πόλεις και χωριά είναι μοναδική.
Γενικά η πολιτιστική ζωή της Κύπρου φέρεται αρκετά ανεπτυγμένη και εκφράζεται μέσω των εικαστικών τεχνών, όπως η λογοτεχνία, η μουσική, ο λαϊκός πολιτισμός (βλ. Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Κύπρου: http://www.cypriotstudies.org/Mouseio.html), η ποίηση, ο χορός, τα κονσέρτα, η όπερα, η ζωγραφική και η γλυπτική που αποτελούν μερικές από τις εκφάνσεις της.
Παράλληλα μεταξύ των διαφόρων θεσμών που έχουν καθιερωθεί όπως διαλέξεων, συμποσίων και σεμιναρίων κυρίαρχη θέση κατέχει το φεστιβάλ «Τα Κύπρια» κάποια κινηματογραφικά καθώς κοινά πολιτιστικά προγράμματα με την Ελλάδα και άλλες χώρες. Στην Κύπρο επίσης λειτουργούν αρκετά μουσεία, βιβλιοθήκες και πινακοθήκες. Ειδικότερα η κρατική πινακοθήκη φιλοξενεί σε μόνιμη βάση όλη την κρατική συλλογή της σύγχρονης κυπριακής τέχνης, ενώ πολύ τακτικά φιλοξενεί σημαντικές εκθέσεις Κυπρίων και ξένων καλλιτεχνών. Το δε Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου επιχορηγεί τη συμμετοχή Κυπρίων καλλιτεχνών σε διεθνείς καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς.
Η Κύπρος έχει αναδείξει σπουδαίους καλλιτέχνες και συγγραφείς στην ιστορία της όπως ο Κώστας Μόντης, ο Μάνος Λοΐζος, η Άννα Βίσση, ο Δημήτρης Θ. Γκότσης κι ο Μάριος Τόκας πολλοι εκ των οποίων έχουν κάνει καριέρα και στην Ελλάδα.
Τέλος, στον αθλητισμό υπάρχουν κάποια ιστορικά σωματεία όπως ο ΑΠΟΕΛ Λευκωσίας, η Ομόνοια Λευκωσίας, η Ανόρθωση Αμμοχώστου, η ΑΕΛ Λεμεσού, ο Απόλλων Λεμεσού και η Νέα Σαλαμίνα Αμμοχώστου,Αθλητική Ένωση Κιτίου και η Αλκή Λάρνακας. Το πιο δημοφιλές άθλημα στη χώρα είναι το ποδόσφαιρο.
"Η βασιλεία του Θεού εντός υμών εστιν..." 